Sách danh ngôn/Danh ngôn sưu tầm

Hiện có người đề nghị di chuyển trang này đến Wikiquote.

Nội dung bài này dường như chỉ nhằm sưu tập danh ngôn, chứ không phải là một trang sách giáo khoa. Vì rằng Wikipedia không phải là bộ sưu tập danh ngôn nên những trang như thế này thích hợp để tại Wikiquote hơn. Xin xem trang thảo luận của trang này để biết thêm chi tiết.

Trước khi di chuyển trang này đến chỗ mới, xin kiểm tra rằng trang này theo tiêu chuẩn mục từ. Nếu có thể phát triển trang này thành trang sách đúng kiểu, xin bạn hãy dời thông báo này.

Tâm trí

Tâm tịnh thần sáng

Thần sáng trí minh

Trí minh việc thành - Quách trung thành

Tâm niệm trầm tĩnh lẽ gì nghĩ chẳng tới

Chí khí cao rộng việc gì làm chẳng xong

Tầm thuật quý nhất là sáng suốt

Tướng mạo quý nhất là chính đại

Ngôn ngữ quý nhất là chân thật

Tâm phải rộng để dung nạp người trong thiên hạ

Tâm phải công bằng để làm việc trong thiên hạ

Tâm phải trầm tĩnh để xét lý trong thiên hạ

Tâm phải vững vàng để chống lại những biến cố trong thiên hạ

Điều dưỡng cái khí lúc đang giận.

Đề phòng câu nói lúc sướng mồm.

Lưu tâm sự nhầm lúc bối rối.

Biết dùng đồng tiễn lúc sẵn sàng.

Lúc nhỏ khí huyết chưa sung túc, phải giữ gìn sắc dục

Lúc lớn khí huyết đang hăng, phải giử gìn việc tranh đấu

Lúc già khí huyết suy kém, Phải giữ gìn việc tham lam

Làm điều gì thành thật, thì bụng an ổn, mỗi ngày mỗi hay

Khí kiêng nhất là hung hăng.

Tâm kiêng nhất là hẹp hòi.

Tài kiêng nhất là bộc lộ.

Tự khiêm người ta càng phục . Tự khoe người ta càng khinh. ~ Lữ Hồi

Tri giả bất giả . Tri thức bất thức . Tri ngôn bất ngôn

Làm việc

Làm bất cứ việc gì cũng phải suy nghĩ trước.

Lời nói suy nghĩ trước, không vấp váp.

Việc làm tính trước, không thất bại.

Tính nết định trước, tránh được lỗi lầm.

Làm điều gì gian dối, bụng băn khoăn, mỗi ngày mỗi dở

Làm điều gì thành thật, bụng thanh thản, mỗi ngày mỗi hay

Sự tuy tiểu, bất tác, bất thành . Tử tuy hiền, bất giáo, bất minh.

Việc dầu nhỏ, không làm không xong, Con tuy hiền, không dạy không tốt.- Trang Tử

Quyền biến

Người biết đạo, không khoe.

Người biết nghĩa, không Tham.

Người biết đức, không thích tiếng tăm

Việc sắp xảy ra mà ngăn được, việc đang xảy ra mà cứu được, Đó là quyền biến .

Chưa có việc mà biết việc sắp đến, mới có việc mà biết được việc sau, có tài năng .

Định việc mà biết việc xảy ra thế này, thế nọ, như vậy là biết lo xa. Người như thế là người có kiến thức rộng rãi

Khiến người ta nể lời, không bằng khiến người ta tin

Khiến người ta tin , không bằng khiến người ta vui vẻ nhận lời

Đem họa phước mà răn dọa là khiến người ta sợ

Đem lý lẽ mà răn dụ là khiến người ta tin.

Dùng tâm lý mà giác ngộ là khiến người ta vui lòng mà nghe theo.

Tránh gặp

Ba thứ ngu dốt:

Không hiểu biết những gì mình đáng biết.

Hiểu biết không rành những gì mình biết.

Hiểu biết những gì mình không cần biết.

Ba điều hạnh phúc:

Một thân xác khỏe mạnh.

Một tinh thần tự do.

Một trái tim trong sạch.

Ba cái nguy

Đức ít mà được ân sủng nhiều.

Tài kém mà ở địa vị cao.

Thân không lập được công to mà hưởng bổng lộc nhiều. ~ Hoài Nam Tử

Khí tiết

Điều dưỡng cái khí lúc đang giận.

Đề phòng câu nói lúc sướng mồm.

Lưu tâm sự ngẫm lúc bối rối.

Biết dùng đồng tiễn lúc sẵn sàng.

Lúc nhỏ khí huyết chưa sung túc, phải giữ gìn sắc dục

Lúc lớn khí huyết đang hăng, phải giử gìn việc tranh đấu

Lúc già khí huyết suy kém, Phải giữ gìn việc tham lam

Làm điều gì thành thật, thì bụng an ổn, mỗi ngày mỗi hay

Làm điều gì gian dối, bụng băn khoăn, mỗi ngày mỗi dở

Làm bất cứ việc gì cũng phải suy nghĩ trước.

Lời nói suy nghĩ trước, không vấp váp.

Việc làm tính trước, không thất bại.

Tính nết định trước, tránh được lỗi lầm.

Làm việc nghĩa chớ kể thiệt hơn

Luận anh hùng chớ kể hơn thua

Không oán trời, không trách người là quân tử.

Luận anh hùng chở kể hơn thua

Người quân tử cầu ở mình, kẻ tiểu nhân cầu ở người.

Tri nhân giả trí, tự tri giả minh

Biết người khác chỉ mới là người có hiểu biết, nhưng tự biết mình thì mới là người sáng suốt

Tự biết mình là người sáng suốt

Thắng được người là có sức mạnh

Thắng được mình là kiên cường.

Lo thắng người thì loan . Lo thắng mình thì yên

Hạnh phúc sinh ra trong đau khổ

Đau khổ giấu mình trong hạnh phúc.

Học hành

Đạo học lớn cốt để phát huy đức sáng, đức tốt đẹp của con người, đổi mới khiến dân bỏ cũ theo mới, bỏ ác theo thiện, khiến mọi người đạt đến mức độ đạo đức hoàn thiện nhất. Có hiểu được phải đạt đến mức độ đạo đức hoàn thiện nhất thì mới kiên định chí hướng. Chí hướng kiên định , tâm mới yên tĩnh. Tâm yên tĩnh , lòng mới ổn định. Lòng ổn định , suy nghĩ sự việc mới có thể chu toàn. Suy nghĩ sự việc chu toàn , mới có thể xử lý, giải quyết công việc được thỏa đáng. Vạn vật đều có đầu có đuôi, có gốc có ngọn. Vạn sự đều có bắt đầu và kết thúc. Biết làm cái gì trước cái gì sau, tức là đã tiếp cận nguyên tắc của đạo rồi

Học cho rộng . Hỏi cho kỹ . Suy nghĩ cẩn than . Phân biệt sáng suốt . Làm việc hết lòng.

Ngọc bất trác . Bất thành khí

Nhân bất học . Bất tri lý. -- Tam Tự Kinh

Ngọc không mài, không đẹp

Người không học, không thành

Học mà không chơi là chôn vùi tuổi trẻ

Chơi mà không học thì mất cả tương lai

Học trong quá khứ, sống trong hiện tại, tiên đoán tương lai

Học như con thuyền ngược nước không tiến thì lùi

Học hay không bằng hay học

Học tập tốt lao động tốt. - Hồ Chí Minh

Biết mà học không bằng thích mà học, thích mà học không bằng vui say mà học.

Danh lợi

Danh chính, ngôn thuận, sự tất thành.

Danh bất chính, ngôn bất thuận, sự bất thành.

Danh vi lớn, không mang lấy mãi.

Công việc lớn, không gánh lấy mãi.

Quyền thế lớn, không giữ lấy mãi

Uy thế lớn, không bám lấy mãi.

Kẻ hiếu danh, việc làm thường giả dối. - Lã Khôn

Duyên số

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Vô duyên đối diện bất tương phùng

Có duyên ngàn dặm cũng đến tìm

Không duyên gặp mặt chẳng quen nhau

Hữu duyên bất cần cầu, vô duyên bất tất cầu

Có duyên không cần cầu, không duyên khỏi phải cầu

Xử việc

Việc sắp xảy ra mà ngăn được, việc đang xảy ra mà cứu được, Đó là quyền biến,

Chưa có việc mà biết việc sắp đến, mới có việc mà biết được việc sau, có tài năng

Định việc mà biết việc xảy ra thế này, thế nọ, như vậy là biết lo xa.

Người như thế là người có kiến thức rộng rãi

Sự tuy tiểu, bất tác, bất thành

Tử tuy hiền, bất giáo, bất minh. - Trang Tử

Việc dầu nhỏ, không làm không xong,

Con tuy hiền, không dạy không tốt.

Có lời vì ý, được ý quên lời.

Lý Vô Vi gồm: Vô cầu, Vô tranh, Vô đoạt, Vô chấp

Vô cầu, giúp ta vô vọng . Xa lìa vọng tưởng điên đảo.

Vô tranh, giúp ta vô đại . Xa lìa ý tưởng hơn thua, cao thấp.

Vô đoạt, giúp ta vô thủ . Xa lìa ý tưởng có, không, còn, mất.

Vô chấp, giúp ta vô ngã . Xa lìa ý tưởng hận thù.

Xử thế

Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ - Khổng tử

Thánh nhân yên bằng đạo, trị bằng nghĩa, động bằng lễ, nuôi bằng nhân

Không nhìn điều sai, không nghe điều bậy, không nói điều trái, không làm điều quấy.

Trong việc trị quốc, phải thận trọng , không hứa ẩu, ưu đãi người hiền , được lòng dân.

Trị dân dùng pháp chế, hình phạt là chính, dân không dám phạm pháp

Trị dân dùng đạo đức, dùng phép tắc, lòng tốt và nhân cách sẽ cảm hoá được dân

Đạo thiên thừa chi quốc, kính sự nhi tín, tiết dụng nhi ái nhân, sử dân dĩ thời

Đừng lo mình không có chức vị, chỉ lo mình không đủ tài để nhận lấy chức vị.

Kỷ sở bất dục, vật thị ư nhân ~ Khổng tử

Đừng làm những gì mình không muốn người khác làm lại cho mình

Dụng nhân như dụng mộc

Không tin thì đừng dung . Dừng đừng nghi nan.

Muốn biết người phải nghe người nói

Ngôn sở bất tri, Tri sở bất ngôn - Khổng tử

Biết không nói, Nói Không biết

Kiến nghĩa bất vi vô dũng dã.

Gặp việc nghĩa không làm là không có dũng. - Luận ngữ

Khiến người ta nể lời, không bằng khiến người ta tin

Khiến người ta tin , không bằng khiến người ta vui vẻ nhận lời

Đem họa phước mà răn dọa là khiến người ta sợ

Đem lý lẽ mà răn dụ là khiến người ta tin.

Dùng tâm lý mà giác ngộ là khiến người ta vui lòng mà nghe theo.

Ba thứ ngu dốt:

Không hiểu biết những gì mình đáng biết.

Hiểu biết không rành những gì mình biết.

Hiểu biết những gì mình không cần biết.

Ba điều hạnh phúc:

Một thân xác khỏe mạnh.

Một tinh thần tự do.

Một trái tim trong sạch.

Chúa tể của Thân là Tâm

Điều của Tâm phát ra là Ý

Bản thân của Ý là Tri

Ý để vào đâu là Vật - Vương Dương Minh

Làm thầy thuốc lầm, giết một người.

Làm thầy địa lý lầm, giết một họ.

Làm thầy chính trị lầm, giết một nước.

Làm văn hóa lầm , giết một đời.

Mỗi ngày ta xét ba điều:

Làm việc cho ai có hết lòng không?

Đối với bạn có vẹn chữ tín không?

Đạo thầy truyền có học không? - Tăng Tử

Người biết đạo, không khoe.

Người biết nghĩa, không Tham.

Người biết đức, không thích tiếng tăm

Ở đời cái gì thung dung thì còn, cấp bách quá thì mất.

Việc mà thung dung thì có ý vị

Người mà thung dung thì sống lâu. - Lã Khôn

Thiên đường hữu lộ, vô nhân vấn

Địa ngục vô môn, hữu khách tầm

Thiên đường có lối không ai đến

Địa ngục không đường, người lại tìm

Trong thiên hạ có ba cái nguy

Đức ít mà được ân sủng nhiều.

Tài kém mà ở địa vị cao.

Thân không lập được công to mà hưởng bổng lộc nhiều. - Hoài Nam Tử

Nợ vướng nợ, nợ càng thêm nợ

Tình vương tình, tình vấn vương tình - Quách trung thành

Tâm tịnh thần sáng

Thần sáng trí minh

Trí minh việc thành - Quách trung thành

Tâm niệm trầm tĩnh lẽ gì nghĩ chẳng tới

Chí khí cao rộng việc gì làm chẳng xong

Tầm thuật quý nhất là sáng suốt

Tướng mạo quý nhất là chính đại

Ngôn ngữ quý nhất là giản dị, Chân thật

Khí kiêng nhất là hung hăng.

Tâm kiêng nhất là hẹp hòi.

Tài kiêng nhất là bộc lộ.

Tâm phải rộng để dung nạp người trong thiên hạ

Tâm phải công bằng để làm việc trong thiên hạ

Tâm phải trầm tĩnh để xét lý trong thiên hạ

Tâm phải vững vàng để chống lại những biến cố trong thiên hạ

Tự khiêm người ta càng phục

Tự khoe người ta càng khinh. - Lữ Hồi

Tri giả bất giả . Tri thức bất thức . Tri ngôn bất ngôn

Lòng trắc ẩn, thuộc về lòng nhân từ

Sự hổ thẹn, thuộc về nghĩa khí

Tâm khiêm nhường, thuộc về lễ nghi

Tâm thị phi, thuộc về trí tuệ

Tu dưỡng bản thân thì đạo đức được xác lập.

Tôn trọng hiền tài thì không bị mê hoặc, ngu tối.

Yêu quý thân tộc thì chú bác, anh em không oán hận.

Kính trọng đại thần thì công việc ít phạm sai lầm.

Săn sóc quần thần thì kẻ sĩ tận lực báo đáp.

Quan tâm đến dân thì dân chúng thực hiện tốt mọi điều bề trên đề ra.

Khuyến khích bách nghệ phát triển thì vật dụng, hàng hóa buôn bán đủ đầy, sung túc.

Trọng đãi người nước ngoài đến nước mình làm ăn sinh sống thì bốn phương quy thuận.

Vỗ về chư hầu thì khắp thiên hạ sẽ kính phục.

Dùng mệnh lệnh pháp luật để hướng dẫn chỉ đạo dân, dùng hình phạt để quản lý dân, làm như vậy có thể giảm được phạm pháp, nhưng người phạm pháp không biết xấu hổ, sỉ nhục. Dùng đạo đức để hướng dẫn, dùng lễ nghĩa để giáo hóa dân thì dân sẽ hiểu được thế nào là nhục nhã khi phạm tội, sẽ cam tâm tình nguyện sửa chữa sai lầm của mình tận gốc từ tư tưởng.

Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Nguyên khí mạnh thì quốc gia thịnh

Nguyên khí yếu thì quốc gia suy

Người có thể cùng nói chuyện mà không nói, như vậy là bỏ mất người. Người không có thể cùng nói chuyện được mà lại nói, như vậy là uổng mất lời. Người trí không bỏ mất người cũng không uổng phí lời

Chúa tể của Thân là Tâm

Điều của Tâm phát ra là Ý

Bản thân của Ý là Tri

Ý để vào đâu là Vật ~ Vương Dương Minh

Làm thầy thuốc lầm, giết một người.

Làm thầy địa lý lầm, giết một họ.

Làm thầy chính trị lầm, giết một nước.

Làm văn hóa lầm , giết một đời.

Mỗi ngày ta xét ba điều:

Làm việc cho ai có hết lòng không?

Đối với bạn có vẹn chữ tín không?

Đạo thầy truyền có học không? - Tăng Tử

Nợ vướng nợ, nợ càng thêm nợ

Tình vương tình, tình vấn vương tình - Quách trung thành

Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm

Một chút tài tô điểm non sông

Một chút tình tô điểm cuộc đời

Lòng trắc ẩn, thuộc về lòng nhân từ

Sự hổ thẹn, thuộc về nghĩa khí

Tâm khiêm nhường, thuộc về lễ nghi

Tâm thị phi, thuộc về trí tuệ

Cung kính mà thiếu lễ thì làm thân mình lao nhọc.

Cẩn thận mà thiếu lễ thì trở thành nhút nhát.

Dũng cảm mà thiếu lễ sẽ trở thành loạn nghịch.

Ngay thẳng mà thiếu lễ sẽ trở nên thô lỗ.

Người có thể cùng nói chuyện mà không nói, như vậy là bỏ mất người.

Người không có thể cùng nói chuyện được mà lại nói, như vậy là uổng mất lời.

Người trí không bỏ mất người cũng không uổng phí lời

Trong việc trị quốc, phải thận trọng , không hứa ẩu, ưu đãi người hiền , được lòng dân.

Trị dân dùng pháp chế, hình phạt là chính, dân không dám phạm pháp

Trị dân dùng đạo đức, dùng phép tắc, lòng tốt và nhân cách sẽ cảm hoá được dân

Đạo thiên thừa chi quốc, kính sự nhi tín, tiết dụng nhi ái nhân, sử dân dĩ thời - Đạo trị quốc , phải có uy tín, biết thương người, ưu đ?i nhân tài

Đừng lo mình không có chức vị, chỉ lo mình không đủ tài để nhận lấy chức vị.

Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ - Khổng tử

Thánh nhân yên bằng đạo, trị bằng nghĩa, động bằng lễ, nuôi bằng nhân

Không nhìn điều sai, không nghe điều bậy, không nói điều trái, không làm điều quấy.

Không tin thì đừng dung . Dừng đừng nghi nan.

Muốn biết người phải nghe người nói

Kiến nghĩa bất vi vô dũng dã. - Gặp việc nghĩa không làm là không có dũng. - Luận ngữ

Ở đời cái gì thung dung thì còn, cấp bách quá thì mất.Việc mà thung dung thì có ý vị . Người mà thung dung thì sống lâu. ~ Lã Khôn

Thiên đường hữu lộ, vô nhân vấn . Địa ngục vô môn, hữu khách tầm - Thiên đường có lối không ai đến . Địa ngục không đường, người lại tìm

Làm việc nghĩa chớ kể thiệt hơn .Luận anh hùng chớ kể hơn thua

Không oán trời, không trách người là quân tử.

Người quân tử cầu ở mình, kẻ tiểu nhân cầu ở người.

Ngọc bất trác . Bất thành khí . Nhân bất học . Bất tri lý. -- Ngọc không mài, không đẹp . Người không học, không thành Tam Tự Kinh

Học mà không chơi là chôn vùi tuổi trẻ

Chơi mà không học thì mất cả tương lai

Học trong quá khứ, sống trong hiện tại, tiên đoán tương lai

Học như con thuyền ngược nước không tiến thì lùi - Khổng tử

Học và hành phải đi đôi với nhau - Khổng tử

Học hay không bằng hay học

Học tập tốt lao động tốt. - Hồ Chí Minh

Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ

Vô duyên đối diện bất tương phùng

Binh pháp

Người dày dạn trận mạc không nổi giận,

Người biết cách chiến thắng không sợ hãi,

Người thông thái thắng trước khi chiến đấu

Còn kẻ ngu muội chiến đấu để thắng.

Thắng cả vạn quân không bằng tự thắng mình

Tiên phát chế nhân
Lúc nhanh thì như gió cuốn

Lúc chậm rãi như rừng sâu

Lúc tấn công như lửa cháy

Lúc phòng ngự như núi đá

Tránh chỗ mạnh đánh vào chỗ yếu
Tránh chỗ thực đánh vào chỗ hư
Ra lệnh dùng văn, trị an dùng võ

Không , có

Không không , có có

Có có , không không

Không có , có không

Có không , không có

Không mà như có

Có mà như không

Không rồi lại có

Có rồi lại không

Vô vi nhi vô bất vi . Hư vô thanh tĩnh, tự nhiên vô vi

Động mà không không mà động . Trong thinh lặng, động theo tự nhiên.

Vũ trụ

Đạo khả Đạo phi thường Đạo. Danh khả danh phi thường danh. Hỗn độn thiên địa sơ khai chữ Đạo đứng đầu tất cả . Đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn vật. Thái cực sinh lưỡng nghi, lưỡng nghi sinh tứ tượng, tứ tượng sinh bát quái, bát quái sinh vạn vật... Người thuận theo đất, đất thuận theo trời , trời thuận theo Đạo, Đạo thuận theo tự nhiên". (đã dịch sang thuần Việt)
Đạo chẳng thể nghe được, nghe được không phải là nó. Đạo chẳng thể thấy được, thấy được không phải là nó. Làm sao lấy trí mà hiểu được cái hình dung của cái không hình dung được? Vậy không nên đặt tên cho đạo (Tri bắc du). Đạo sinh một , một sinh hai , hai sinh ba , ba sinh mọi vật

Có duyên ngàn dặm cũng đến tìm

Không duyên gặp mặt chẳng quen nhau