Sách Tam đại/Nhà Chu/Chính quyền Nhà Chu

Mệnh Trời (Thiên Mệnh)

Nhà Chu cũng phải tranh đấu với tính hợp thức về sự cai trị của họ. Để thuyết phục thần dân, đặc biệt là các quý tộc, về tính chính đáng của quyền lực của mình, nhà Chu lập ra một hệ thống quyền lực mới mà họ gọi là "Thiên mệnh" (t’ien ming), hay "Sự uỷ nhiệm của Trời". Khái niệm này vẫn là một phần trong bề ngoài của những lý thuyết về quyền lực ở Trung Quốc. Nhà Chu định nghĩa quyền làm vua như một vị trí trung gian giữa trời và đất; đặc tính của vua hay chúa tể, "vương" thể hiện hùng hồn điều này. Chữ biểu ý của nghĩa này gồm ba đường ngang và một nét sổ dọc. Điều này thể hiện sự kết nỗi giữa trời (ở trên) và đất (ở dưới).

Mối quan hệ này được thể hiện gián tiếp bởi chúa tể hay nhà vua (đường ngang ở giữa). Trời ("thiên") muốn rằng con người sẽ có được mọi thứ nhu cầu của mình, và vị vua, theo ý của "thiên mệnh" được chỉ định bởi trời để coi sóc sự thịnh vượng của mọi người dân. Đây là một "Chiếu chỉ" hay "Sự uỷ nhiệm" của trời. Nếu vị vua chúa trở nên ích kỷ hay không thể chấp nhận được, không thể chăm sóc người dân, trời bãi bỏ sự uỷ nhiệm của mình và trao cho người khác.

Cách duy nhất để biết được sự uỷ nhiệm đã được thông qua là lật đổ vị vua chúa đó; nếu việc lật đổ thành công, thì sự uỷ nhiệm đã được trao cho người kia, nhưng nếu thất bại, thì sự uỷ nhiệm vẫn thuộc về nhà vua. Mệnh Trời có thể là khái niệm về mặt chính trị và xã hội bị chỉ trích nhiều nhất trong văn hoá Trung Quốc. Nó giải thích những thay đổi trong lịch sử, nhưng cũng cung cấp một lý thuyết đạo đức sâu sắc về triều đình dựa trên sự vị tha cống hiến của người cai trị đối với lợi ích đại chúng. Quan niệm này cũng tái tạo lại quan niệm Trung Quốc về Trời, vốn bắt nguồn từ khái niệm trước đó về một "Thượng đế", ("Shang-Ti") thành một lực lượng cai trị vũ trụ đạo đức. Chính khía cạnh đạo đức này của Trời và "Mệnh Trời", đã ảnh hưởng đến khuynh hướng chung của văn hoá và triết học Trung Quốc, có lẽ chú trọng tới đạo đức và các vấn đề xã hội – hơn là những nền văn hoá cổ khác.

Truyền ngôi

Chế độ lập đích tử từ đó được Chu Công, em của Vũ Vương, quy định, rồi dần dần ngày càng được hoàn thiện, bổ sung; trong sử gọi là tôn (cũng đọc là tông) pháp: (宗法).

Vua (thiên tử hay chư hầu) lựa một người con mà truyền ngôi cho - theo nguyên tắc đích tử là con trưởng của hoàng hậu - chỉ người đó được làm thiên tử hay vương còn những người khác thì lãnh những tước nhỏ hơn, lãnh địa cũng nhỏ hơn, hoặc làm chư hầu, hoặc làm khanh, đại phu. Người con kế vị đó được gọi là tự vương hay tự quân, làm chủ tế trong tôn miếu; những người con khác chỉ làm bồi tế. Sự tiếm vị bị coi là một tội nặng.

Các gia đình đại phu cũng vậy: người con kế nghiệp làm chủ tế, gọi là "đại tôn", những người khác làm tiểu tế, gọi là "tiểu tôn". Có những thể chế quy định từng chi tiết trong các cuộc tế đó. Trong gia đình thường dân, người con trưởng luôn luôn được hưởng gia tài, giữ việc hương khói. Địa vị người đó quan trọng nhất trong nhà nhưng trách nhiệm cũng lớn nhất: lo cho mọi người trong nhà đủ ăn đủ mặc, dạy bảo người dưới, chịu sự chê trách của dòng họ, xã hội nếu trong gia đình có kẻ nghèo đói hoặc hư hỏng, làm nhục tổ tiên.

Ngược lại, người đó và cả vợ nữa, được người trên nể, người dưới tuân lời. Khi em còn nhỏ, ở chung nhà thì anh có quyền thay cha (đã mất); em lớn rồi, ra ở riêng, may mà giàu có, sang trọng hơn anh thì về nhà vẫn phải lễ phép với anh, có bổn phận giúp đỡ anh, mà không được khoe giàu sang trước mặt anh.

Con gái không được quyền thừa kế, ra ở riêng rồi thì không còn địa vị gì trong nhà nữa, thành người của gia đình bên chồng (nữ nhân ngoại tộc), do vậy có câu "nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô".

Tổ chức đại gia đình đó rất thích hợp với chế độ nông nghiệp để đất đai của gia đình không bị phân tán vào tay người ngoài, mà sự khai thác chung được dễ dàng, sự tiêu pha đỡ tốn kém. Nó tạo nên tinh thần gia tộc: giúp đỡ lẫn nhau, giữ danh dự chung cho nhau. Nhưng nó cũng gây nhiều sự bất công, bất bình nếu người gia trưởng tư cách không đàng hoàng, ăn bám.

Muốn cho chế độ tôn pháp được vững, nhà Chu rất đề cao hiếu đễ: con phải hiếu với cha mẹ, kẻ dưới phải tôn kính người trên. Nhờ vậy ai cũng nhận rằng dân tộc Trung Hoa là dân tộc coi trọng chữ hiếu nhất. Vì trọng chữ hiếu, nên họ chú trọng đến tang lễ, tế tự. Sự thờ cúng tổ tiên gần thành một tôn giáo.

Phong kiến phân quyền

Vua Chu chỉ nắm quyền trung ương ở Cảo Kinh (gần Tây An ngày nay), còn thì chia đất cho các chư hầu. Phong kiến có nghĩa là vua phong tước cho một bầy tôi (hoặc là một người trong họ nhà vua, hoặc là một công thần...) và cho người đó một khu đất để người đó kiến quốc (lập nước). Người đó thành một chư hầu của vua.

Theo nguyên tắc thì đất của vua (vương) tức thiên tử được vạn dặm vuông và có vạn cỗ chiến xa (vạn thặng); dưới vương có năm tước: công, hầu, bá, tử, nam. Đất phong của hai bậc công và hầu được ngàn dặm vuông, có ngàn cỗ chiến xa (thiên thặng); bậc bá được bảy chục dặm vuông, có trăm cỗ chiến xa; hai bậc tử, nam được năm chục dặm vuông, năm chục cỗ chiến xa. Tất cả những nước nhỏ đó gọi chung là chư hầu; mỗi chư hầu sau lại sáp nhập thêm một hay nhiều nước nhỏ, gọi là phụ dung, tức là chư hầu của chư hầu.

Tất cả các nước đó đều làm phiên dậu cho nhà Chu, và dựng một hay nhiều đồn trên đất của mình. Mỗi đồn lớn hay nhỏ là một thị trấn có luỹ bằng đất bao quanh, và hai đường chữ thập cắt ngang từ đông sang tây và từ bắc xuống nam. Chung quanh đồn là nhà của dân chúng mà người ta gọi là "lê dân" (dân tóc đen); còn giới quý tộc sống trong đồn thì gọi là "bách tính" (trăm họ); danh từ bách tính thời sau mới có nghĩa là dân thường. Thời Chu, chỉ giới quý tộc mới có tên họ vì tổ tiên thuộc một thị tộc nào đó; thường dân thường không có tên họ, lấy tên nghề làm tên họ, như tổ tiên làm đồ gốm thì lấy họ là Đào, tổ tiên đánh giặc, thì lấy họ là Tư Mã.

Nguyên tắc là vậy, nhưng thời đó đo đạc chưa thống nhất, những số trăm dặm, bảy chục dặm chỉ là phỏng chừng, thiên tử muốn giữ bao nhiêu đất cũng được, và những công, hầu mạnh lên muốn mở mang bờ cõi cũng được. Vả lại, trừ những biên giới thiên nhiên như sông, núi, còn trong rừng và cánh đồng thì làm sao vạch được biên giới, chỉ đắp một mô đất (gọi là phong 封) để đánh dấu mà thôi. Cho nên uy quyền của một chư hầu lan tới đâu thì đó là biên giới.

Bổn phận của chư hầu là 1-2 năm một lần phải lại triều cống thiên tử - cống phẩm là sản vật trong nước - trình bày về tình hình cai trị trong nước; có sự xích mích gì với lân bang thì không được tự giải quyết lấy bằng vũ lực mà phải để thiên tử xử; khi chư hầu chết, truyền ngôi lại cho con thì phải được thiên tử chấp nhận. Ngược lại, bổn phận của thiên tử là phải che chở, giúp đỡ các chư hầu: nước nào bị ngoại tộc xâm lăng thì đem quân lại cứu; nước nào mất mùa thiên tử cũng phải cứu trợ. Và 5 năm một lần, thiên tử đi thăm hết các chư hầu một lượt, dĩ nhiên là chỉ tới những nước lớn rồi bảo các nước nhỏ tới họp để cùng tế lễ thần núi (ngũ nhạc) và nghe các nguyện vọng của họ.

Tới đâu thiên tử cũng cho mời các bô lão cao tuổi nhất lại chúc mừng và thăm hỏi về dân tình. Dân tộc Trung Hoa đã có tục trọng người già vào thời đó. Thiên tử lại quan sát các sản phẩm trong nước, nghe các bản nhạc, các bài hát trong các cuộc tế, lễ ở mỗi triều đình, các bài ca dao trong dân gian và sai người chép lại, để biết phong tục mỗi nơi, đời sống, nguyện vọng của dân. Những bài hát trong dân gian đó được Khổng Tử sau này sưu tập thành bộ Kinh Thi, nhờ vậy đời sau biết được khá đúng những tục lệ, nỗi vui buồn, lo lắng, oán thán và tình yêu giữa nam nữ Trung Hoa của 3.000 năm trước.

Thời kỳ Tây Chu, chế độ phong kiến đó có nhiều điểm tốt:

• Nó giúp nhà Chu cai trị được một lãnh thổ rộng gấp mười đất của tộc Chu mà không phải dùng nhiều quân đội, không tốn sức;
• Nó lập được một tổ chức có trật tự, trên dưới đều có quyền lợi và bổn phận, mà bổn phận của trên (thiên tử) nặng hơn của dưới,
• Nó cho mỗi nước độc lập trong một liên hiệp, do đó vừa tạo được tinh thần quốc gia, vừa tạo được tinh thần tứ hải giai huynh đệ. Tinh thần quốc gia nhờ nó mà không hẹp hòi vì "đất nào cũng là đất của Thiên tử, người nào cũng là dân của Thiên tử"
• Nó giúp nhà Chu đem văn minh truyền bá khắp các chư hầu; danh từ Trung Hoa (xứ văn minh ở trung tâm) có thể xuất hiện từ hồi đó;
• Nó trọng ý dân và hoà bình, giải quyết được những mâu thuãn giữa các nước nhỏ mà không phải dùng đến vũ lực. Nó tạo ra một hình thức chiến tranh "lễ độ", "quân tử" rất đặc biệt, khắp thế giới không thấy ở đâu cả.

Lý thuyết thì như vậy, nhưng trên thực tế sự tốt đẹp kéo dài được gần 300 năm rồi sau đó suy tàn dần, hoá ra vô hiệu khi quyền lực Thiên tử suy yếu vào thời Đông Chu.

Bộ máy quan lại

Đời Chu, triều đình đã có bốn chức như chức thượng thư đời sau: tư mã coi việc binh, tư khấu coi việc hình, tư đồ coi về canh nông, tư không coi về dân sự, ruộng đất, đê điều, đường sá... (tức như bộ công thời sau). Chưa có hai bộ: bộ lại và bộ hộ, vì chưa cần thiết, có thể giao cho những quan nhỏ.

Ngoài ra có một chức coi về việc riêng của vua (trủng tế); một chức coi về việc ăn uống của vua (thiện phu); một chức coi về kho lẫm (trauyền phủ); một chức dạy thái tử (sư phó); có một quan coi các hoạn quan nữa.

Ở triều đình có ba chức quan nhỏ: Chức coi về thiên sự, tế lễ, lịch; Thái bốc coi về bói...; và Sử coi về nhân sự, chép lại việc các đế vương đời trước, để lưu truyền những điều các tiên vương đã đặt ra. Những Kinh, Thi, Thư, Lễ, Nhạc đều do sử quan làm ra. Thời đó, không dân tộc nào chép sử kỹ như Trung Hoa.

Ngoài kinh đô, nước chia ra làm châu, rồi tới quận, lý (làng), giao cho đại phu hoặc kẻ sĩ cai trị.

Lãnh thổ

Bình gốm Tây Chu với các mảnh khảm thủy tinh, thế kỷ thứ IV-III TCN, Bảo tàng Anh.

Nhà Chu coi tất cả đất đai trong thiên hạ đều thuộc về Trời, và vua nhà Chu chính là Thiên tử, tức là "con của Trời", vì vậy tất cả đất đai và dân cư đều thuộc về vua nhà Chu. Đây cũng là nguồn gốc của khái niệm "Thiên mệnh", tức là nhà vua cai trị thiên hạ chính là ý muốn của Trời, chống lại nhà vua cũng chính là chống lại ý Trời, là tội đáng trừng trị nặng nhất. Đây là những quan niệm mà mọi triều đại phong kiến ở Trung Quốc sau này đều kế thừa.

Thấy rằng đất đai mình chinh phục được quá rộng lớn để một người có thể cai trị, các vua nhà Chu đã chia đất đai thành những vùng và chỉ định một người nào đó để cai trị vùng đó dưới danh nghĩa của mình (chư hầu), lựa chọn một người thân trong họ, một người có thể tin tưởng trong bè cánh, hay vị thủ lĩnh một bộ lạc đã cùng họ chống lại nhà Thương.

Chu Vũ vương nhớ công lao các vua đời trước, ông phong cho con cháu họ làm chư hầu:

• Con cháu Thần Nông ở đất Tiêu.
• Con cháu Hoàng Đế ở đất Chúc.
• Con cháu vua Nghiêu ở đất Kế.
• Con cháu vua Thuấn ở đất Trần.
• Con cháu vua Vũ nhà Hạ ở đất Kỷ.
• Con cháu Ngô Thái Bá ở đất Ngô.
• Con cháu vua Thiếu Khang nhà Hạ ở đất Việt.

Để thưởng công cho các tướng sĩ có công phò trợ diệt Thương, ngoài ba người em trai đã phong làm Tam giám, ông phong chư hầu cho các công thần, trong đó các nước lớn là:

• Khương Tử Nha ở đất Doanh Khâu, gọi là nước Tề.
• Phong em trai là Cơ Đán ở Khúc Phụ, gọi là nước Lỗ.
• Phong cho em là Thiệu Công Thích ở nước Yên.

Chính sách của nhà Chu khá tương đồng với mô hình chính trị Châu Âu thời Trung cổ, trong đó có rất nhiều tiểu quốc chư hầu được thành lập, vua của nước chư hầu phần lớn đều do con cháu của thiên tử nắm quyền, nước chư hầu có quyền tự trị và có trách nhiệm trung thành với vua nhà Chu. Các lãnh đạo, hay vua của các tiểu quốc đó đều nhận tước hiệu của vua nhà Chu.

Hầu hết các nước chư hầu đều được thành lập và thụ phong tước Hầu hay tước Tử trong thời Tây Chu, xem như họ đều là cánh tay nối dài của gia đình Chu Vũ Vương. Chỉ trừ một số ít chư hầu khác là được thành lập dưới tiền triều Thương, như nước Trần, nước Kỉ và nước Tống.

Mỗi vị vua chư hầu có quyền sắp đặt mọi vùng đất quanh mình và có lực lượng quân đội riêng. Và nhà Chu ban cho họ những quà tặng như xe ngựa, vũ khí bằng đồng, người hầu và súc vật. Các vị tù trưởng này được phong các tước vị và cai quản vùng lãnh địa của mình như một tiểu quốc thần phục nhà Chu. Những vị vua địa phương này truyền ngôi cho con trai mình và tước vị của họ là cha truyền con nối. Và để cai trị vùng đất của mình tốt hơn, vị chư hầu đó lại phong những tước nhỏ hơn cho những người đã từng cầm đầu các nhóm dân ở nơi đó trước khi họ đến. Một hệ thống thứ bậc địa vị và trách nhiệm xuất hiện giữa và bên trong các gia đình, với việc anh lớn thì có quyền cao hơn em, với quy tắc kế tục theo đó những người đàn ông sẽ làm chủ gia đình. Nếu một người quý tộc đã có gia đình mà lại thích một người đàn bà khác, thay vì đuổi vợ khỏi nhà, ông ta có thể đưa người đàn bà kia vào trong gia đình với tư cách vợ lẽ, với cấp bậc thấp hơn vợ mình.

Các vị vua sáng lập nhà Chu đã tuyên truyền với những người bị mình chinh phục rằng nhà Chu đã đuổi tiền nhân các vua nhà Thương khỏi thiên đường và thiên đường đã bị vị thần tối cao của họ chiếm, vị thần mà họ gọi là "Thượng đế", người, theo họ nói, đã ra lệnh cho sự sụp đổ của nhà Thương. Giống như ở vùng Tây Á, các vua Chu tuyên bố rằng họ cai trị bằng quyền lực thần thánh. Họ tuyên bố mình là Thiên Tử, hiện thân trên mặt đất của "Thượng đế" và nhiệm vụ của họ là làm trung gian với Thượng đế, để thực hiện các cuộc hiến tế thích đáng và giữ gìn quan hệ tốt giữa thiên đường và thần dân của họ. Họ tuyên bố rằng bất kỳ một sự chống đối nào với sự cai trị của họ là chống đối lại ý muốn của trời.

Chư hầu

Tập tin:Phiên bang Nhà Chu.png

Danh sách nước chư hầu thời Chu bao gồm các nước chư hầu của nhà Chu tồn tại từ thời Tây Chu đến thời Xuân Thu và Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Các nước chư hầu thời kỳ Xuân Thu Chiến Quốc bằng với họ của các nước chư hầu, vị trí, tước vị, và niên biểu từ lúc bắt đầu cho tới diệt vong, đồng thời là bản tóm tắt dữ liệu biên soạn từ nguồn tài liệu và nước tiêu diệt.

Các nước chư hầu thời Tây Chu, Xuân Thu

Nhà Chu

Tên nước	Hán tự	Họ	Khu vực hiện tại	Tước vị	Năm bắt đầu và kết thúc	Nước tiêu diệt
Tây Chu	西周	Cơ	Thủ đô hoàng tộc nhà Chu nay thuộc Tây An Tỉnh Thiểm Tây và Lạc Ấp nay là Lạc Dương tỉnh Hà Nam	Vương	1046 TCN－771 TCN	Khuyển Nhung
Đông Chu	東周	Cơ	Lạc Ấp (nay là thành phố Lạc Dương tỉnh Hà Nam)	Vương	770 TCN－256 TCN	Nước Tần

Các nước chư hầu quan trọng

Tên nước	Hán tự	Họ	Khu vực hiện tại	Tước vị	Năm bắt đầu và kết thúc	Nước tiêu diệt
Tần	秦国	Doanh	Miền trung tỉnh Thiểm Tây, vùng phía đông tỉnh Cam Túc	Bá	Khoảng 900 TCN－206 TCN	Tây Sở, Nhà Hán
Tề	齊国	Khương	Miền đông tỉnh Sơn Đông, vùng phía đông tỉnh Hà Bắc	Hầu	TK 11 TCN－379 TCN	Điền Tề
Lỗ	魯国	Cơ	Khúc Phụ tỉnh Sơn Đông	Hầu	TK 11 TCN－256 TCN	Sở
Trịnh	鄭国	Cơ	Huyện Hoa tỉnh Thiểm Tây Sau dời qua Tân Trịnh tỉnh Hà Nam	Bá	806 TCN－375 TCN	Hàn
Tống	宋国	Tử	Thương Khâu Tỉnh Hà Nam, khu vực thuộc huyện Thông Hứa	Công	TK 11 TCN－286 TCN	Điền Tề
Vệ	衞国	Cơ	Huyện Kỳ tỉnh Hà Nam, khu vực thành phố Bộc Dương	Hầu	TK 11 TCN－209 TCN	Tần
Trần	陳国	Quy	Huyện Hoài Dương tỉnh Hà Nam	Hầu	TK 11 TCN－478 TCN	Sở
Sái	蔡国	Cơ	Huyện Tân Sái tỉnh Hà Nam	Hầu	TK 11 TCN－447 TCN	Sở
Ngô	吳国	Cơ	Tỉnh Giang Tô vùng phía đông tỉnh An Huy	Tử, Vương	TK 11 TCN－473 TCN	Việt
Việt	越国	Tự	Khu vực tỉnh Chiết Giang	Tử, Vương	TK 20 TCN－306 TCN và 222 TCN－110 TCN	Sở
Đường	唐国	Cơ	Khu vực tỉnh Sơn Tây miền bắc tỉnh Hà Nam miền đồng tỉnh Thiểm Tây miền tây tỉnh Hà Bắc	Hầu	TK 11 TCN－349 TCN	Tấn
Sở	楚国	Mị	Tỉnh Hồ Bắc, miền nam tỉnh Hà Nam sau mở rộng tới An Huy, Giang Tây, Hồ Nam, Giang Tô	Tử (sau tự xưng là Vương)	Dựng nước từ thời Thương, được phong vào TK 11 TCN - 223 TCN	Tần
Tào	曹国	Cơ	Tây nam huyện Định Đào tỉnh Sơn Đông	Bá	TK 11 TCN－478 TCN	Tống
Hứa	許国	Khương	Hứa Xương tỉnh Hà Nam, sau dời qua huyện Diệp	Nam	TK 11 TCN－375 TCN	Sở

Các nước chư hầu thời Chiến Quốc

Nhà Chu

Tên nước	Hán tự	Họ	Khu vực hiện tại	Tước vị	Năm bắt đầu và kết thúc	Nước tiêu diệt
Đông Chu	東周	Cơ	Mang danh nghĩa trị vì toàn quốc nhưng chỉ kiểm soát thủ đô tông tộc nhà Chu và Đông Đô Lạc Ấp và các khu vực lớn xung quanh	Vua (Thiên Tử)	770 TCN - 256 TCN	Tần

Các nước chư hầu chủ yếu

Tên nước	Hán tự	Họ	Khu vực hiện tại	Tước vị	Năm bắt đầu và kết thúc	Nước tiêu diệt
Điền Tề	齊国	Điền	Nay thuộc miền nam tỉnh Hà Bắc, miền đông tỉnh Sơn Đông	Hầu, Vương	386 TCN - 221 TCN	Tần
Sở	楚国	Mị	Nay thuộc miền nam tỉnh Hà Nam, miền tây tỉnh Giang Tây, miền tây tỉnh An Huy, miền bắc tỉnh Hồ Nam, Hồ Bắc	Vương	TK 11 TCN - 223 TCN	Tần
Tần	秦国	Doanh	Nay thuộc miền đông tỉnh Cam Túc, miền trung tỉnh Thiểm Tây	Bá, Vương, Hoàng Đế	Khoảng 900 TCN - 206 TCN	Tây Sở、Tây Hán
Việt	越国	Tự	Miền bắc tỉnh Phúc Kiến và miền nam tỉnh Sơn Đông, từng là trung tâm tỉnh Chiết Giang	Vương	TK 20 TCN - 306 TCN	Sở
Yên	燕国	Cơ	Nay thuộc miền bắc tỉnh Hà Bắc, thành phố Thiên Tân, Bắc Kinh, miền nam tỉnh Liêu Ninh	Hầu, Vương	TK 11 TCN - 222 TCN	Triệu
Triệu	趙国	Triệu	Nay thuộc miền nam khu tự trị Nội Mông Cổ, miền bắc tỉnh Sơn Tây, miền tây tỉnh Hà Bắc	Hầu, Vương	403 TCN - 222 TCN	thu lại
Ngụy	魏国	Ngụy	Khu vực thuộc tỉnh Hà Bắc, miền đông Thiểm Tây và miền bắc tỉnh Hà Nam, miền bắc tỉnh Sơn Tây	Hầu, Vương	403 TCN - 225 TCN	Tần
Hàn	韓国	Hàn	Nay thuộc tỉnh Hà Nam	Hầu, Vương	403 TCN - 230 TCN	Tần

Các nước chư hầu khác

Tên nước	Hán tự	Họ	Khu vực hiện tại	Tước vị	Năm bắt đầu và kết thúc	Nước tiêu diệt
Đông Chu	東周	Cơ	Tây nam thành phố Củng Nghĩa tỉnh Hà Nam	Vua	367 TCN - 249 TCN	Tần
Tây Chu	西周	Cơ	Khu vực tỉnh Hà Nam	Vua	440 TCN - 256 TCN	Tần
Khương Tề	姜齊	Khương	Nay thuộc miền nam tỉnh Hà Bắc, miền đông tỉnh Sơn Đông	Hầu	TK 11 TCN - 379 TCN	Điền Tề
Tấn	晉国	Cơ	Nay thuộc miền đông tỉnh Hà Bắc miền đồng tỉnh Thiểm Tây, miền bắc tỉnh Hà Nam, tỉnh Sơn Tây	Hầu	TK 11 TCN - 349 TCN	Ba nhà chia Tấn
Lỗ	魯国	Cơ	Nay thuộc Khúc Phụ tỉnh Sơn Đông	Hầu	1043 TCN - 256 TCN	Sở
Trịnh	鄭国	Cơ	Nay thuộc Tân Trịnh tỉnh Hà Nam	Bá	806 TCN - 375 TCN	Hàn
Tống	宋国	Tử	Nay thuộc huyện Thông Hứa, thành phố Thương Khâu tỉnh Hà Nam	Công, Vương	TK 11 TCN - 286 TCN	Tề
Vệ	衞国	Cơ	Nay thuộc Bộc Dương, huyện Kỳ tỉnh Hà Nam	Hầu, Tử, Vua	TK 11 TCN - 209 TCN	Tần
Hứa	許国	Khương	Vùng lân cận Bạc Châu, tỉnh An Huy và Hứa Xương tỉnh Hà Nam	Nam	TK 11 TCN - Giai đoạn đầu thời Chiến Quốc	Sở
Sái	蔡国	Cơ	Nay thuộc huyện Thượng Sái, huyện Tân Sái tỉnh Hà Nam	Hầu	TK 11 TCN - 447 TCN	Sở
Chu	邾国	Tào	Nay thuộc Trâu Thành tỉnh Sơn Đông	Tử	TK 11 TCN - 281 TCN	Sở
Đằng	滕国	Cơ	Nay thuộc Đằng Châu tỉnh Sơn Đông	Hầu sau xưng là Tử	TK 11 TCN - Giai đoạn đầu thời Chiến Quốc	Tống／Việt
Kỷ	杞国	Tự	Huyện Kỷ tỉnh Hà Nam	Bá	TK 11 TCN - 445 TCN	Sở
Đàm	郯国	Kỷ	Tây nam huyện Đàm Thành tỉnh Sơn Đông	Tử	？ - 414 TCN	Sở／Việt
Nhiệm	任国		Nay thuộc Tế Ninh tỉnh Sơn Đông
Tiết	薛国	Nhiệm	Nay thuộc Đằng Châu tỉnh Sơn Đông	Hầu	- 322 TCN	Điền Tề
Phí	費国	Quý			Thời Kỳ Lỗ Mục Công - ？
Tiểu Chu	小邾	Nhan	Phía đông Đằng Châu tỉnh Sơn Đông	Tử		Sở
Tằng	鄫国					Cử
Bi	邳国					Sở
Trung Sơn	中山			Vương	？ - 296 TCN	Triệu
Thục	蜀国		Nay thuộc miền trung tỉnh Tứ Xuyên	Về sau xưng Đế	？ - 316 TCN	Tần
Ba	巴国		Nay thuộc miền đông tỉnh Tứ Xuyên	Tử	？ - 316 TCN	Tần
Tra	苴国
Dương	楊国			Hầu
An Lục	安陵			Hầu

Bộ tộc và quốc gia Tứ Duệ (Nhung Địch Man Di)

Tên nước	Hán tự	Họ	Khu vực hiện tại	Tước vị	Năm bắt đầu và kết thúc	Nước tiêu diệt
Nhung Địch	戎翟	Khương	Tây nam thành phố Củng Nghĩa tỉnh Hà Nam	Vua	367 TCN - 249 TCN	Tần
Y Lạc Âm Nhung	伊洛陰戎		Nay thuộc lưu vực Lạc Hà tỉnh Hà Nam
Đại Nhung	代戎		Huyện Uý tỉnh Hà Bắc			Triệu
Hà Tông Thị	河宗氏		Phía nam Hoàng Hà thuộc Nội Mông Cổ
Túc Thận	肅慎		Nay là phía bắc núi Trường Bạch
Đông Hồ	東胡		Nay thuộc thượng lưu Liêu Hà
Hung Nô	匈奴		Nay thuộc cao nguyên Mông Cổ
Lâu Phiền	樓煩		Tây bắc Hà Bắc, Nội Mông Cổ, miền bắc tỉnh Sơn Tây
Lâm Hồ	林胡		Nay thuộc Nội Mông Cổ, phía đông bắc tỉnh Thiểm Tây
Dạ Lang	夜郎		Phía bắc và tây tỉnh Quý Châu
Thả Lan	且蘭		Nay thuộc Quý Dương tỉnh Quý Châu
Điền	滇		Nay thuộc Đất Điền tỉnh Vân Nam
Côn Minh	昆明		Tây bắc tỉnh Vân Nam
Âu Việt	甌越		Nay thuộc Ôn Châu, Chiết Giang
Mân Việt	閩越		Nay thuộc Phúc Châu, Phúc Kiến, miền nam Chiết Giang
Nam Việt	南越		Nay thuộc Quảng Đông, Quảng Tây		？ - 214 TCN	Nhà Tần
Hoài Di	淮夷					Sở
Nghĩa Cừ	義渠		Miền bắc tỉnh Cam Túc, tỉnh Thiểm Tây		Thời Thương - 272 TCN	Tần
Đại Lệ	大荔		Đông nam huyện Đại Lệ tỉnh Thiểm Tây			Tần
Miên Chư	緜諸		Phía đông quận Mạch Tích thành phố Thiên Thủy, tỉnh Cam Túc
Nguyên?	豲?		Đông nam huyện Lũng Tây tỉnh Cam Túc