Sách điện tử/Linh kiện điện tử/Transistor

Trăng si tơ là một công cụ điện tử tạo từ ghép nối các bán dẫn điện âm và bán dẫn điện dương với nhau . Mọi Trăng si tơ đều có 3 chân bao gồm chân nền (B) , chân thâu (C) và chân phát (E) . tạo ra 2 vùng biên vùng biên BE và vùng biên CE

Cấu tạo và Biểu tượng mạch điện

Có 2 lọai trăng si tơ . PNP Trăng si tơ và NPN Trăng si tơ .

• PNP Trăng si tơ được tạo từ ghép nối một bán dẩn điện dương nằm giửa 2 bán dẩn điện âm

• NPN Trăng si tơ được tạo từ ghép nối một bán dẩn điện âm nằm giửa 2 bán dẩn điện dương

Lối hoạt động của Trăng si tơ

Biểu đồ I-V Trăng si tơ

Biểu đồ I-V của trăng si tơ cho biết tính chất dòng điện và điện thế của trăng si tơ

Điện thế kích hoạt	Dòng điện	Lối làm việc
$V<V_{BE}$	$I=0$	Không dẩn điện (cut-off)
$V=V_{BE}$	$I=1mA$	Dẩn điện (just-on)
$V>V_{BE}$	$I=e^{V/V_{d}}$	Khuếch đại điện (active)
$V=V_{s}$	$I=I_{s}$	Ổn điện (saturation)

Điện thế dẩn

$V_{BE}=V_{d}$

Với

Silicon . $V_{d}=0.6$

Germanium . $V_{d}=0.3$

Công dụng Trăng si tơ

Công tắc điện tử

Trăng si tơ dẩn hay không dẩn điện khi điện thế kích hoạt ở chân nền lớn hơn hay nhỏ hơn điện thế dẩn cho phép Trăng si tơ hoạt động như một công tắc điện tử có khả năng đóng hay hở mạch điện

Điện thế kích hoạt	Dòng điện	Công tắc điện tử
$V>V_{d}$	I ≠ 0	Công tắc đóng mạch
$V<V_{d}$	I = 0	Công tắc hở mạch

Khuếch đại điện tử

Khi Trăng si tơ dẩn điện có

i_b ≠ 0

$i_{e}=\alpha i_{b}$

$i_{c}=\beta i_{b}$

Mạch điện Trăng si tơ

Khuếch đại điện AC

Lối mắc	Hình	Chức năng
Lối mắc cùng thâu		khuếch đại của nửa sóng dương
Lối mắc cùng phát		khuếch đại của nửa sóng âm
Lối mắc cùng nền

Khuếch đại điện DC

Với lối mắc dưới đây

Tỉ lệ điện thế xuất trên điện thế nhập

${\frac {v_{o}}{v_{i}}}=1-({\frac {R_{2}}{R_{2}+R_{1}}})({\frac {R_{3}}{R_{4}}})$

Với $R_{1}=0$ và $R_{3}=(n+1)R_{4}$

$v_{o}=-nv_{i}$

Mạch điện có khả năng khuếch đại điện thế nhập cho điện thế khuếch đại âm ở cổng xuất

Tỉ lệ điện thế xuất trên điện thế nhập

${\frac {v_{o}}{v_{i}}}=({\frac {R_{2}}{R_{2}+R_{1}}})({\frac {R_{3}}{R_{4}}})$

Với $R_{1}=0$ và $R_{3}=nR_{4}$

$v_{o}=nv_{i}$

Mạch điện có khả năng khuếch đại điện thế nhập cho điện thế khuếch đại âm ở cổng xuất

Khuếch đại điện AC

Lối mắc	Hình	Chức năng
Lối mắc cùng thâu		khuếch đại của nửa sóng dương
Lối mắc cùng phát		khuếch đại của nửa sóng âm
Lối mắc cùng nền