Hướng dẫn mài gương cho kính thiên văn phản xạ/Mài thô

Dù đúc theo mặt lõm của gương nhưng bề mặt lát gạch của đĩa mài vẫn bị lồi lõm, nghiêng không đều. Bề mặt gương cũng chưa có dạng cầu mà chỉ lõm theo độ sâu tính toán. Ta sẽ tiếp tục mài thô bằng đĩa này trên gương. Các "điểm cao" sẽ bị hạ thấp, bề mặt gương và đĩa mài sẽ tiếp xúc tốt tại mọi điểm. Phần này chúng tôi dựa theo trang Stellafane.com vì các thao tác rất đơn giản, dễ thực hiện và ít gây sai sót. Thao tác mài dùng trong giai đoạn này là Normal stroke 1/3D center over center: mài kiểu tịnh tiến qua tâm gương và đĩa mài, biên độ mài tổng cộng là 1/3 đường kính gương.

Vài tài liệu khác dùng W stroke, tác dụng nhanh hơn nhưng rất khó kiểm soát, dễ gây biến dạng bề mặt gương. Vì độ sâu ở giai đoạn phá lõm chỉ bằng 90% độ sâu tính toán, ta sẽ bắt đầu mài theo tư thế MOT, gương bên trên để tiếp tục phá sâu gương đến độ sâu tính toán. Ta dùng tiếp bột mài thô như công đoạn trước. Dùng bình xịt nước (loại dùng để là / ủi quần áo hay tưới cây kiểng) xịt nước làm ướt bề mặt đĩa mài. Rắc một ít bột mài lên và bắt đầu mài.

Chú ý:

Thao tác tiếp xúc gương và đĩa mài thật nhẹ nhàng, tránh va chạm mạnh, xoa nhẹ cho bột phân bố đều trước khi mài.
Xoay gương và đĩa mài ngược chiều nhau theo những góc ngẫu nhiên (10 - 20^o) để tránh tình trạng độ cong không đều gây loạn thị. Sau vài lần làm ướt, bạn sẽ thấy các vùng không tiếp xúc tốt (không bị mài) trên đĩa bị thu hẹp lại.

Sau khoảng 1 - 2 giờ mài, toàn bộ bề mặt đĩa sẽ mòn đều. Bạn phải thường xuyên kiểm tra lại độ sâu của gương để biết điểm dừng và đổi tư thế mài. Nếu độ sâu hạ thấp quá chậm, bạn có thể tăng biên độ mài lên một chút khoảng gần 1/2D để phá sâu nhanh hơn. Khi đã đạt độ sâu mong muốn, ta sẽ lần lượt thay đổi tư thế mài TOT, MOT vẫn với biên độ 1/D sau mỗi 15 phút mài để duy trì tiêu cự không đổi cho đến khi đạt yêu cầu.

Pencil Test

Rửa sạch và lau khô bề mặt gương

Dùng bút chì vẽ một mạng lưới ô vuông trên mặt gương, không cần đều và thẳng lắm (hính)
Xịt một ít nước, mài bằng Normal stroke 1/3D và xoay gương như trong một chu kỳ làm ướt, nhưng không dùng bột mài.

Gương tốt là khi các ô lưới mờ đều hoặc biến mất

Dùng giấy thấm khô bề mặt gương và kiểm tra lại mạng lưới ô vuông trên mặt gương. Những vùng các vạch chì vẫn còn rõ nét là vùng tiếp xúc không tốt. Bạn phải điều chỉnh lại tư thế và biên độ mài cho đến khi tất cả các vạch đều mờ như nhau hoặc biến mất (hình).
Các vạch mờ ở biên gương nhưng vẫn rõ ở giữa: Gương có một vùng "lõm" ở giữa và tiếp xúc không tốt. Chuyển sang tư thế TOT để hạ thấp vùng biên gương.
Các vạch mờ ở tâm gương nhưng vẫn rõ ở biên: Gương có một vùng "lồi" ở giữa. Chuyển sang tư thế MOT để hạ thấp vùng tâm gương.

Tiến hành Pencil Test ở giai đoạn này sẽ tiết kiệm thời gian, công sức và cả bột mài tinh do không phải trở lại mài thô khi mài tinh mới phát hiện ra dạng gương quá lệch cầu.