Bách khoa toàn thư Lịch sử/Con người tìm ra lửa
Phát hiện ra lửa[sửa]
Người nguyên thủy đã tìm ra lửa từ rất sớm trong tiến trình phát triển của nhân loại, tuy nhiên rất khó để xác định chính xác thời điểm con người tìm ra lửa. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều bằng chứng rằng lửa đã được người nguyên thủy sử dụng 1,5 triệu năm về trước. Vào thời điểm đó, họ đã tìm thấy những ngọn lửa trong tự nhiên chẳng hạn như vụ cháy rừng, bắt đầu dùng chúng trong việc nướng chín thức ăn.
Về sau, với nhu cầu sử dụng lửa gia tăng, con người đã tìm ra cách tạo lửa từ ma sát của các vật liệu khô. Về sau, lửa vượt xa tác dụng nướng chín thức ăn và sưởi ấm, dần đóng vai trò quan trọng trong văn hóa, tâm linh và quân sự.
Tầm quan trọng của lửa[sửa]
Vai trò đầu tiên của lửa phải kể đến đối với người nguyên thủy. Trước khi tìm ra lửa, người nguyên thủy thường chỉ ăn thịt sống. Khi lửa được phát hiện và tạo ra, những thức ăn khó tiêu như thịt, cá, rau củ và gạo khi được nấu dưới nhiệt độ cao của lửa đã giúp thực phẩm trở nên dễ tiêu hóa hơn, hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn, đặc biệt là protein có vai trò quan trọng khiến não người dần trở nên to hơn và thông minh hơn. Lửa cũng tăng khả năng sống sót của người nguyên thủy, khi nó giúp họ giữ ấm cơ thể trong mùa đông lạnh giá, tạo ra ánh sáng vào ban đêm cũng như dùng chúng để xua đuổi sâu bọ và các loài động vật khác ra khỏi bản địa sinh sống.
Việc tạo ra lửa còn giúp con người mở ra một kỷ nguyên sáng tạo mới. Bằng lửa, người nguyên thủy và cổ đại có thể chế tạo ra những công cụ và vũ khí như dao, kiếm, giáo, nỏ, giúp họ săn bắn thú rừng và bảo vệ chính mình. Không chỉ thế, lửa còn đóng vai trò quan trọng trong việc hình nên đời sống văn hóa và tâm linh của loài người. Trong triết học Trung Quốc thời xưa, lửa (hỏa) là một trong năm nguyên tố của sự sống (ngũ hành).
Trong cuộc sống hiện đại, lửa vẫn đóng một vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất, nhưng thế độc tôn của nó đã không còn duy trì như xưa với sự xuất hiện của điện cũng như các công nghệ hiện đại khác.
Tạo ra lửa[sửa]
- Nguyên thủy và cổ đại
- Cào lửa: Đây là phương pháp tạo lửa đơn giản nhất và được sử dụng từ hàng ngàn năm trước. Nó chỉ đơn giản là cào một vật sắt hoặc thạch ra để tạo ra tia lửa. Phương pháp này còn được sử dụng trong các hoạt động như leo núi hoặc cắm trại cho đến ngày nay.
- Khoan lửa: Phương pháp này được sử dụng từ thời kỳ đồ đá để tạo ra lửa. Người ta dùng một cây gỗ chính xác để khoan vào một khối gỗ cứng để tạo ra lửa.
- Đá đánh lửa: Đá silic là một loại đá cứng có thể tạo ra lửa khi va quẹt với kim loại. Trong thời kì cổ đại, người ta sử dụng phương pháp này để tạo ra lửa.
- Hiện đại
- Bật lửa: Hoạt động bằng cách tạo ra tia lửa thông qua việc chọc một cây sắt vào một miếng đá lửa để tạo ra tia lửa. Nhiều loại bật lửa khác nhau đã được phát triển, bao gồm bật lửa gas và bật lửa điện.
- Diêm: Là một phát minh quan trọng và được phát triển vào thế kỷ 19. Diêm hoạt động bằng cách đốt cháy hoá chất được phủ lên phần đầu của que diêm khi ma sát với một bề mặt cứng.
- Lửa gas: Được tạo ra thông qua việc đốt cháy khí gas. Nó là một nguồn năng lượng và được sử dụng rộng rãi trong đời sống hiện đại. Lửa gas được sử dụng trong các máy nấu ăn, máy sưởi, bếp gas và các thiết bị điện tử khác.
- Lửa điện tử: Lửa điện tử là một phương pháp tạo lửa mới nhất và được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng gia đình và công nghiệp. Nó hoạt động bằng cách sử dụng điện tích để ion hóa không khí và tạo ra lửa. Các ứng dụng của lửa điện tử bao gồm các thiết bị chiếu sáng và đánh lửa trong các ứng dụng gia đình.
Câu hỏi[sửa]
- Lửa được tìm ra từ khi nào?
- Vai trò của lửa trong cuộc sống hiện đại là gì?
- Vai trò của lửa trong quá trình phát triển của nhân loại?
- Sẽ ra sao nếu loài người không phát hiện ra lửa?