Bách khoa toàn thư Lịch sử/Chủ nghĩa tư bản

Chủ nghĩa tư bản là một hệ thống kinh tế và xã hội dựa trên việc sở hữu tư nhân về tài sản, nhất là các phương tiện sản xuất như máy móc, nhà xưởng, nguyên vật liệu, và nhân công. Trong hệ thống này, các cá nhân và tổ chức kinh tế đều có quyền sở hữu tài sản và hoạt động dưới nguyên tắc tìm kiếm lợi nhuận. Chủ nghĩa tư bản xuất hiện lần đầu tiên tại châu Âu vào cuối thế kỷ 16 và đầu thế kỷ 17, và sau đó lan rộng sang toàn thế giới thông qua quá trình thực dân hóa.

Một trong những đặc điểm nổi bật của chủ nghĩa tư bản là tầm quan trọng của thị trường tự do và cạnh tranh trong việc quyết định giá cả và phân phối tài nguyên. Những người sở hữu tài sản có quyền tự do sử dụng tài sản của họ, sản xuất những sản phẩm và dịch vụ có giá trị thương mại, và bán chúng trên thị trường để kiếm lợi nhuận. Những người tiêu dùng có quyền tự do lựa chọn và mua những sản phẩm và dịch vụ mà họ muốn. Tất cả những quyết định đó được đưa ra dưới sự điều khiển của thị trường tự do.

Tuy nhiên, chủ nghĩa tư bản cũng đem lại những vấn đề và tranh cãi. Nó tạo ra khoảng cách giàu nghèo, khiến cho một số người sở hữu tài sản hưởng lợi nhiều hơn so với những người lao động. Hệ thống này cũng thường xảy ra tình trạng khủng hoảng kinh tế và không công bằng trong việc phân phối tài nguyên. Vì vậy, có nhiều người cho rằng, chủ nghĩa tư bản cần phải được kiểm soát và giám sát, để đảm bảo rằng nó sẽ không gây ra những vấn đề xã hội và kinh tế.