Sách trung dung/Chương thứ mười tám

Tủ sách mở Wikibooks

Tử viết: "Vô ưu giả, kỳ duy Văn Vương hồ. Dĩ Vương Quí vi phụ, dĩ Võ Vương vi tử; phụ tác chi, tử thuật chi. Võ Vương toản Thái Vương, Vương Quí, Văn Vương chi tự.

子 曰: 無 憂 者, 其 惟 文 王 乎. 以 王 季 為 父, 以 武 王 為 子. 父 作 之, 子 述 之. 武 王 纘 大 王、 王 季、 文 王 之 緒.

Nhất nhung y, nhi hữu thiên hạ. Thân bất thất thiên hạ chi hiển danh. Tôn vi Thiên tử,

phú hữu tứ hải chi nội, tông miếu hưởng chi, tử tôn bảo chi Võ Vương mạt thụ Mệnh. Châu

công thành Văn Võ chi đức; truy vương Thái Vương, Vương Quí, thượng tự tiên công, dĩ

Thiên tử chi lễ. Tư lễ dã đạt hồ chư hầu, đại phu cập sĩ, thứ nhân. Phụ vi đại phu, tử vi sĩ,

táng dĩ đại phu, tế dĩ sĩ. Phụ vi sĩ, tử vi đại phu, táng dĩ sĩ, tế dĩ đại phu. Cơ chi tang đạt hồ

đại phu. Tam niên chi tang đạt hồ Thiên tử. Phụ mẫu chi tang, vô quí tiện nhất dã.

壹 戎 衣, 而 有 天 下. 身 不 失 天 下 之 顯 名. 尊 為 天 子。 富 有

四 海 之 內。 宗 廟 饗 之. 子 孫 保 之. 武 王 末 受 命, 周 公 成 文 武

之 德. 追 王 大、 王 季, 上 祀 先 公 以 天 子 之 禮。 斯 禮 也, 達

乎 諸 侯 大 夫, 及 士 庶 人. 父 為 大 夫, 子 為 士; 葬 以 大 夫,

祭 以 士. 父 為 士, 子 為 大 夫; 葬 以 士, 祭 以 大 夫. 期 之 喪,

達 乎 大 夫; 三 年 之 喪, 達 乎 天 子; 父 母 之 喪, 無 貴 賤, 一 也.

Dịch nghĩa: Khổng Tử nói: "Không lo lắng gì, có lẽ chỉ có Văn Vương? Có được Vương Quý làm bố, có được Võ Vương làm con. Bố thì sáng nghiệp, con thì kế thừa. Võ Vương kế thừa sự nghiệp của Thái Vương, Vương Quý và Văn Vương, một tấm nhung y [diệt được Ân Trụ] mà có được thiên hạ, tự mình có được thanh danh hiển hách trong thiên hạ. Địa vị tôn quý là Thiên tử, giàu có gồm cả trong bốn biển. Tông miếu cung phụng ông, con cháu tế tự ông. Võ vương cuối đời chịu mệnh Trời, Chu Công cuối cùng hoàn thành được công đức của Văn Vương và Võ Vương, truy phong Thái Vương và Vương Quý làm Vương, dùng lễ Thiên tử mà tế tự tổ tiên. Lễ nghi đó mở rộng ra đến chư hầu, đại phu cho đến cả kẻ sĩ và thứ dân. Phàm cha là đại phu, con là sĩ, thì cha chết được chôn cất theo lễ đại phu, tế tự theo lễ sĩ. Cha là sĩ, con là đại phu, thì khi cha chết được chôn cất theo lễ sĩ, tế tự theo lễ đại phu. Kì tang đầy năm thì làm cho đến bậc đại phu. Lễ tang ba năm thì làm đối với Thiên tử. Tang bố mẹ, không phân biệt sang hèn, đều như nhau”.

Chú giải:

1. Nhất nhung y 壹戎衣 Nhung y tức chiến y, giáp trụ. Một lần khoác giáp trụ để đánh diệt Ân Trụ.

2. Thượng tự tiên công 上祀先公 Thờ tự tổ tiên cho lên đến Hậu Tắc (đều dùng lễ Thiên tử).

Chế định thành lễ pháp, cho đến cả thiên hạ cho phép chôn cất theo tước của người chết và tế tự theo lộc của người sống.