Sách Khổng giáo/Văn trị

Tủ sách mở Wikibooks

Điều quan trọng nhất trong việc cai trị thiên hạ là lễ nhạc, luật lệ và văn tự. Nếu nắm vững ba điều này thì ít phạm sai lầm .

Sách Trung dung đưa ra 9 nguyên tắc lớn trong đạo trị quốc là

Tu dưỡng bản thân thì đạo đức được xác lập.
Tôn trọng hiền tài thì không bị mê hoặc, ngu tối. 
Yêu quý thân tộc thì chú bác, anh em  không oán hận. 
Kính trọng đại thần thì công việc ít phạm sai lầm. 
Săn sóc quần thần thì kẻ sĩ tận lực báo đáp. 
Quan tâm đến dân thì dân chúng thực hiện tốt mọi điều . 
Khuyến khích bách nghệ phát triển thì vật dụng, hàng hóa buôn bán đủ đầy, sung túc. 
Trọng đãi người nước ngoài đến nước mình làm ăn sinh sống thì bốn phương quy thuận. 
Vỗ về chư hầu thì khắp thiên hạ sẽ kính phục.

Điều này cho thấy Nho giáo nguyên thủy muốn xây dựng xã hội hài hòa, thiết lập quan hệ tốt đẹp giữa người cai trị và dân chúng, đào tạo ra người lãnh đạo tài đức chứ không phải là công cụ của giai cấp thống trị bảo vệ chế độ chính trị của họ, thậm chí Nho giáo rất gần với tư tưởng về nhà nước dân chủ