Chính trị nhà Trần/Luật pháp
Luật pháp nhà Trần
Để củng cố và xây dựng bộ máy nhà nước, những quy định về mặt pháp luật, luật lệ được Nhà nước chú trọng ngay sau khi triều Trần thiết lập và trong quá trình tồn tại của vương triều. Nhiều lĩnh vực trong đời sống chính trị, xã hội được Nhà nước quy định rõ ràng
- Ban hành Lệnh biên soạn luật lệ và bộ Quốc triều thông chế, Quốc triều thường lễ. Những nội dung này, đều được nhà Trần tiến hành vào những năm đầu sau khi thiết lập vương triều. Tháng 2 năm 1226, năm đầu tiên khi mới lên ngôi vua Trần Thái Tông đã ban hành lệnh biên định luật lệnh điều lệ. Năm 1230, nhà Trần ban hành bộ Quốc triều thông chế trên cơ sở "Xét lệ các triều trước, định làm thông chế của quốc triều và sửa đổi hình luật lễ nghi, phàm 20 quyển"[1] và "chép công việc cùa quốc triều làm bộ Quốc triều thường lễ, 10 quyển"[2].
- Quy định lễ Minh thệ mà tư tưởng chủ đạo là thề trung với nước, thề làm quan phải trong sạch. Lễ Minh thệ tổ chức rất nghiêm. Lệ này được triều đình kế thừa lệ cũ của triều Lý. Sử chép: "Hàng năm ngày mồng 4 thảng 4, tể tướng và trăm quan, hồi gà gáy đến chực ngoài của thành, mờ mờ sáng tiến vào triều. Vua ngự ở Hữu lang điện Đại Minh; trăm quan mặc nhung phục làm lễ hai lạy rồi lui ra; đều đủ đội ngũ nghi trượng theo hầu ra cửa Tây kinh thành đến đền thờ thần núi Đồng Cổ, họp nhau thề rồi uống máu. Quan trung thư kiểm chính đọc lời thề rằng: "làm tôi bất trung, làm quan trong sạch, ai trái thề này, thần minh giết chết". Đọc xong quan tể tướng sai đóng cửa lại để điểm, người nào thiếu mặt thì phạt 5 quan tiền"[3].
- Chú thích