Học tiếng Toki Pona/Con số
Dưới đây là một số hướng dẫn cách sử dụng từ số trong tiếng Toki Pona.
Con số
[sửa]Từ vựng
[sửa]Lưu ý :
Dấu (=) chỉ từ Toki pona dịch sang Tiếng việt
- nanpa = số; thứ (số thứ tự)
- ala = không, không phải, không có gì; số 0
- wan = số một, thống nhất
- tu = số hai, chia
- luka = cánh tay, bàn tay, xúc giác; số 5
- mute = nhiều, rất nhiều; số mươ`i
- ali (ale) = tất cả, toàn bộ; vô số, phong phú; cuộc sống, vũ trụ, số 100
Hệ thống đánh số
[sửa]Toki Pona có hai cách tiếp cận bổ sung nhưng hơi khác nhau để thể hiện số lượng: một cách tiếp cận đơn giản đó là hệ đánh số ban đầu và hệ đánh số cải thiện, phức tạp hơn. Toki Pona sử dụng cả hai, vì vậy hãy nghiên cứu từng lượt.
Hệ đánh số ban đầu
[sửa]Ban đầu, Toki Pona về cơ bản chỉ có ba chữ số: wan (một), tu (hai), và (ít thường xuyên được sử dụng) luka (năm)
Các từ có thể kết hợp với nhau bằng cách cộng lại Ví dụ, từ 3 = 2 + 1, để thể hiện 3 ở Toki Pona, bạn sẽ đọc là tu wan. Tương tự, 14 = 5 + 5 + 2 + 2 = luka luka tu tu.
Dưới đây là rất nhiều ví dụ:
akesi wan = một con bò sát
kasi tu = hai cái cây
nimi luka luka luka luka tu = hai mươi hai cái tên
tenpo suno luka luka luka luka luka luka luka = bốn mươi ngày
linja luka luka = mười đường thẳng
soweli tu tu = bốn động vật
Như bạn có thể nhận thấy với các ví dụ trên, thể hiện những con số lớn hơn nhanh chóng trở nên tẻ nhạt và rườm rà mà bạn phải xem xét liệu nó có đáng giá hay không. Đúng như mục đích thiết kế của nó, hệ thống đánh số ban đầu của Toki Pona buộc bạn phải có đầu óc đơn giản.
Hệ đánh số cải thiện
[sửa]Vài năm sau, Sonja Lang, tác giả của Toki Pona, đã thay đổi hệ thống số bằng cách ấn định số lượng cụ thể cho các từ mute (20) và ali (100). Khái niệm ban đầu về việc thêm số với nhau vẫn được áp dụng. Đây là vài ví dụ:
tenpo suno mute luka tu wan = hai mươi tám ngày
mute mute tu = 42
jan utala ali ali ali = 300 lính
ma ali mute mute mute mute luka luka luka wan = 196 lãnh thổ
Các cách sử dụng khác wan và tu
[sửa]Mặc dù không được định nghĩa như vậy trong từ điển chính thức ,wan và tu đôi khi được sử dụng như động từ.
tu có thể có nghĩa là chia
o tu e palisa ni. Chia cây gậy này thành hai miếng. (theo nghĩa đen,Chia thanh này.)
wan có thể có nghĩa là thống nhất.
mi en meli mi li wan. Bạn gái tôi và tôi kết hôn. (theo nghĩa đen,Tôi và bạn gái tôi thống nhất.)
Bài tập
[sửa]Hãy dịch những từ này sang tiếng toki pona
[sửa]năm trăm hai mươi = ali ali ali ali ali mute
bảy mươi ba = mute mute mute luka luka tu wan
sáu mươi chín = mute mute mute luka tu tu
chín mươi mốt = mute mute mute mute luka luka wan
Hãy dịch những từ này sang tiếng việt
[sửa]ali ali ali mute = Ba trăm hai mươi
mute luka wan = Hai mươi sáu
luka tu wan = Tám
ali mute luka tu wan = Một trăm hai tám